1. Strona główna
  2. Leczenie bólu
  3. Ból pleców
  4. Ból w dolnej części pleców
  5. You are here: Ból w dolnej części pleców

Ból w dolnej części pleców

Nasz kręgosłup jest anatomicznie podzielony na trzy sekcje: kręgosłup szyjny, piersiowy i lędźwiowy. Jak sama nazwa wskazuje, kręgosłup lędźwiowy znajduje się w odcinku lędźwiowym i składa się z 5 kręgów lędźwiowych i ich stawów. Krążki międzykręgowe, które zapewniają ruchomość kręgosłupa, leżą pomiędzy poszczególnymi trzonami kręgów. Krążki międzykręgowe mają dużą zawartość wody i działają jak bufor, który amortyzuje nacisk między trzonami kręgów. Ból krzyża dotyczy przede wszystkim bólu kręgosłupa lędźwiowego, chociaż inne obszary kręgosłupa są często zaangażowane w ból.

Przyczyny bólu krzyża

Ponad 90% osób dotkniętych bólem pleców cierpi na tzw. ból niespecyficzny, czyli ból, dla którego nie można znaleźć jasnej przyczyny. Może to wynikać między innymi z tego, że dolna część pleców jest mocno obciążona chodzeniem w pozycji wyprostowanej, ale także z powszechnego stylu życia, w którym dużo czasu spędzamy siedząc. Większość bólu w dolnej części pleców, na przykład w kręgach lędźwiowych, jest spowodowana skróceniem mięśni i powięzi, na przykład w dużych mięśniach zginacza biodrowego. Zginacze bioder (mięśnie biodrowo-lędźwiowe) odpowiadają za ruchomość biodra, a tym samym za ruch podczas chodzenia. Jeśli osoba dużo siedzi i nie porusza się zbytnio, te mięśnie sztywnieją. Konsekwencją jest słabe krążenie krwi, a następnie bolesne napięcie
w mięśniach. To właśnie nazywamy niespecyficznym bólem krzyża.

Jak rozwija się ból i co można z tym zrobić?

Leczenie bólu

Przyczyny bólu krzyża

Jest wiele przyczyn wywołujących ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Najczęstsze z nich to: 

- Przeciążenia i nadwyrężenia 

- Brak ruchu

- Nadwaga

Fizyczne przyczyny bólu krzyża

Oprócz wyżej wymienionych czynników wywołujących ból kręgosłupa lędźwiowego, przyczyną mogą być również następujące jednostki chorobowe: 

- Lumbago (silny i nagły ból o rwącym charakterze)

- Zablokowanie w stawie krzyżowo-biodrowym

- Przepuklina dysku (wypadanie) lub wybrzuszenie dysku

- Fibromialgia (zespół bólowy)

- Choroby reumatyczne 

- Zapalenie kręgów (zapalenie kręgosłupa)

- Złamania trzonów kręgów (np. z powodu osteoporozy)

- Zużycie stawów (choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego)

- Zespół stawu międzywyrostkowego

- Zwężenie kanału kręgowego 

- Niewspółosiowość kręgosłupa (np. skolioza)

Psychologiczne przyczyny i wzmacniacze bólu krzyża

Czynniki psychologiczne mogą również wywoływać lub nasilać ból krzyża. Ciągły stres, nadmierne wymagania, problemy ze snem, zaburzenia lękowe i depresja są często przyczyną złej postawy i związanego z nią silnego napięcia mięśniowego. Postrzeganie bólu może być również bardziej intensywne w pewnych sytuacjach, w których ludzie mają problemy psychologiczne. Tworzy to wzajemne oddziaływanie, w którym czynniki psychologiczne i ból wzajemnie się wzmacniają. W przypadku niespecyficznego bólu pleców, którego nie można złagodzić konwencjonalnymi terapiami, należy również brać pod uwagę możliwość wystąpienia chorób psychosomatycznych (dolegliwości wywołanych, nasilonych lub podtrzymywanych przez czynniki psychologiczne).

Objawy bólu krzyża

Objawy bólu krzyża mogą ograniczać się do odcinka lędźwiowego kręgosłupa lub rozciągać się na miednicę, brzuch i nogi. Oprócz bólu kręgosłupa lędźwiowego w dalszym przebiegu mogą wystąpić zaburzenia czucia. Zmniejszoną elastyczność kręgosłupa lędźwiowego często można zaobserwować przed pojawieniem się bólu w dolnej części pleców. Możemy odczuwać:

- Ciągnięcie, ucisk lub przeszywający ból w dolnej części pleców

- Ból promieniujący do bioder, miednicy, pośladków i nóg

- Zwiększony ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa podczas kichania lub kaszlu

- Zaburzenia czucia (mrowienie i kłucie, drętwienie, paraliż nogi)

- Ból podczas intensywnego wysiłku lub uprawiania sportu

- Uczucie stałego napięcia mięśni pleców (nawet leżąc na plecach)

- Uczucie stałego zablokowania dolnego odcinka kręgów lędźwiowych (staw krzyżowo-biodrowy)

- Ograniczona mobilność (pochylanie się i zaokrąglanie pleców jest bolesne)

Bolesne obszary w dolnej części pleców

Ból krzyża może pojawić się w różnych obszarach, centralnie, po prawej lub po lewej stronie. Przeważnie wskazuje na napięcie mięśni w tym rejonie, ale w nielicznych przypadkach może również wynikać z jednostronnych lub centralnie położonych blokad, podrażnienia nerwów, stanów zapalnych, chorób organicznych lub innych problemów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Przyczyny bólu bocznego w dolnej części pleców

Jak powiedzieliśmy wcześniej, ponad 90% przypadków bólu krzyża jest niespecyficznych, nie ma jasnej przyczyny. Jednak w tej sekcji analizujemy kilka rzadkich możliwych czynników, które mogą powodować ból krzyża:

- Jednostronne napięcie mięśni spowodowane jednostronnym obciążeniem

- Przepuklina dyskowa boczna (ewentualnie promieniująca na prawą lub lewą nogę)

- Zużycie stawów bocznych

- Podrażnienie korzenia nerwu lub nerwu po prawej lub lewej stronie

- Jednostronna blokada stawów (np. stawu krzyżowo-biodrowego)

- Uszkodzony nerw kulszowy (prawdopodobnie promieniujący na prawą lub lewą nogę)

- Zapalenie miedniczki nerkowej (często z towarzyszącą gorączką, bolesnym oddawaniem moczu i jednostronnym bólem lędźwiowym)

- Kamienie nerkowe/kolka nerkowa

We wszystkich powyższych przypadkach konieczna jest konsultacja lekarska. 

Przyczyny bólu krzyża w ciąży

Jeśli ból krzyża pojawia się w czasie ciąży, jest to zwykle wynikiem naturalnego uwalniania hormonu progesteronu. Hormon ten przygotowuje organizm do porodu poprzez rozluźnienie więzadeł i ścięgien. W wyniku tego rozluźnienia oraz wzrostu ciężaru kręgosłupa w trakcie ciąży, kobiety w ciąży często odczuwają bóle krzyża.

Przyczyny bólu krzyża promieniującego do jednej nogi

Ból krzyża może promieniować do jednej nogi, a przyczyny tego mogą być następujące:

- Przepuklina lub wybrzuszenie dysku

- Rwa kulszowa

- Zapalenie korzeni nerwowych (podrażnienie lub uszkodzenie korzeni nerwowych)

Nieoczywiste przyczyny bólu krzyża

Ból krzyża podczas kaszlu

Kaszel obciąża nie tylko przednie mięśnie klatki piersiowej. Kiedy kaszlesz, szeroki mięsień pleców kurczy się w tym samym czasie, dlatego nazywany jest również mięśniem kaszlowym. Uporczywy kaszel prowadzi do nadużywania tych mięśni kaszlowych, co może prowadzić do bólu mięśni i bolesnego napięcia w dolnej części pleców.

Uwaga: jeśli masz ból w dolnej lub górnej części pleców, któremu towarzyszy gorączka, zmęczenie i przewlekły kaszel, zdecydowanie powinieneś zasięgnąć porady lekarza. To może być przypadek zapalenia płuc! 

Ból krzyża podczas wdechu

Ból krzyża podczas wdechu może wynikać ze sztywności mięśni. Osoby, które zwykle oddychają zbyt powierzchownie, mogą odczuwać napięcie w kręgach piersiowych i przeponie, co może również wpływać na dolną część pleców. Gdy przepona jest bardzo napięta i mało ruchoma, może wystąpić duszność.

Ból krzyża podczas wdechu może być również skutkiem ubocznym infekcji grypopodobnej. Jeśli objawy się utrzymują, skonsultuj się z lekarzem. Może to być związane z zapaleniem płuc, chorobą płuc lub zapaleniem opłucnej.

Trudności w oddychaniu oraz ból w dolnej lub górnej części pleców może również wystąpić po upadku, który spowodował siniaki, bądź złamanie żeber. Diagnozę tę można potwierdzić za pomocą zdjęcia rentgenowskiego.

Ból krzyża podczas leżenia

Ból pleców w pozycji leżącej może pojawić się, gdy mięśnie dolnej części pleców nie są w tej pozycji odpowiednio rozluźnione podczas leżenia. W takim przypadku pomocne może być położenie się na preferowanej stronie, z nogami zgiętymi i poduszką między nimi.

Leczenie bólu krzyża

Ostry, podostry i przewlekły ból nie tylko ogranicza ogólne samopoczucie, ale również instynktownie zmusza nas do przyjęcia postawy ochronnej, co z kolei zwiększa napięcie mięśniowe i tym samym powoduje jeszcze większy ból w dolnej części pleców. Aby uniknąć tego błędnego koła bólu i zredukować intensyfikacje dolegliwości, powinieneś śledzić odczuwanie bólu. W przypadku jego silnych objawów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, zaburzeń czucia, takich jak mrowienie i drętwienie nóg oraz ograniczonej mobilności, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem w celu rozpoczęcia leczenia. Możesz samodzielnie złagodzić ból krzyża związany z napięciem za pomocą domowych środków i ćwiczeń. 

Terapia ciepłem na ból w dole pleców

Jednym ze sposobów na złagodzenie bólu związanego z napięciem w dolnej części pleców jest terapia ciepłem. Oprócz klasycznych domowych środków, takich jak termofory, poduszki grzewcze, sauny, gorące kąpiele lub światło podczerwone jest obecna alternatywa w postaci kompresów rozgrzewających ThermaCare®. Można je stosować bezpośrednio na okolicy lędźwiowej za pomocą zapięcia na rzep, dzięki czemu zapewniają stałe ciepło o temperaturze 40 °C, wnikające głęboko w bolący mięsień przez 8 godzin.

ThermaCare® na ból pleców można dyskretnie nosić pod ubraniem, dzięki czemu może być używany również w pracy, podróży i podczas uprawiania sportu. Efekt terapii stałym umiarkowanym ciepłem w leczeniu ostrego, nieswoistego bólu krzyża został udowodniony klinicznie.*

* Nadler SF, Steiner DJ, Erasala GN i in. Ciągła terapia ciepłem na niskim poziomie zapewnia większą skuteczność niż Ibuprofen i Acetaminofen w ostrym bólu krzyża. Kręgosłup (Phila Pa 1976). 2002 15 maja;27(10):1012-7.

Więcej wskazówek na temat naturalnego łagodzenia bólu krzyża wywołanego napięciem
za pomocą ciepła można znaleźć tutaj.

Terapia ciepłem na ból pleców

Masaże łagodzące ból krzyża

Jeśli naciągnięcia i napięcia mięśniowe są przyczyną bólu krzyża, masaż może mieć również działanie kojące. Podczas masażu mięśnie poddawane są stymulacji, która może pomóc rozluźnić stwardnienia i pobudzić krążenie krwi, dzięki czemu uzyskamy relaksujący efekt w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. 

Fizjoterapia łagodząca ból w dole pleców

Fizjoterapia, taka jak terapia manualna, chiropraktyka lub osteopatia, może pomóc w rozluźnieniu blokad kręgosłupa oraz rozluźnieniu i rozciągnięciu mięśni. Przed rozpoczęciem fizjoterapii powinieneś poprosić lekarza o wyjaśnienie, które leczenie jest odpowiednie dla Twojego przypadku.

Terapia farmakologiczna bólu krzyża

Niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, takie jak ibuprofen i diklofenak, lub leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol, mogą szybko złagodzić ból w dolnej części pleców. Środki zwiotczające mięśnie można również stosować w przypadku bardzo silnego bólu w okolicy lędźwiowej. Jednak leki te mogą wywoływać skutki uboczne (w przypadku niektórych środków zwiotczających mięśnie nawet uzależniające), powinny być stosowane tylko przez krótki czas i pod nadzorem lekarza. Bóle napięciowe w dolnej części pleców, mogą być sygnałem ostrzegawczym różnych dolegliwości, dlatego nie należy jedynie przyjmować leków przeciwbólowych, ale podjąć inne sposoby niwelujące przyczynę bólu, takie jak regularne ćwiczenia przyjazne dla kręgosłupa i unikanie złej postawy.

Ćwiczenie łagodzące ból krzyża

Fizjoterapia, terapia sensomotoryczna, joga, ćwiczenia rozciągające i relaksacyjne, trening powięziowy...istnieje wiele metod, dzięki którym można rozluźnić i wzmocnić dolną część pleców. Ćwiczenia to jedna z najlepszych metod leczenia bólu krzyża. Skrócenie mięśni i napięcie wokół odcinka lędźwiowego kręgosłupa spowodowane siedzącym trybem życia można złagodzić poprzez rozciąganie.
W celu zapewnienia lepszego przepływu krwi i zwiększenia ruchomości stawowej zalecane są również zajęcia sportowe, które odpowiadają Twojemu poziomowi sprawności.

Pozycja schodkowa, aby złagodzić ból w dolnej części pleców

Jako środek relaksujący i łagodzący ból w przypadku bólu krzyża, zalecana jest pozycja schodkowa. Aby to zrobić, osoby dotknięte chorobą powinny położyć się płasko na plecach i na podłodze oraz położyć nogi pod kątem prostym na stołku, krześle lub sofie. Relaks w mięśniach dolnej części pleców można odczuć już po kilku minutach.

Elektroterapia w leczeniu bólu krzyża

W leczeniu bólu krzyża lekarz może przepisać tak zwane urządzenia TENS. TENS oznacza przezskórną elektryczną stymulację nerwów. To urządzenie przymocowane do dolnej części pleców zapewnia niskoprogową stymulację elektryczną w dotkniętych obszarach, co powinno pomóc w zahamowaniu przenoszenia bólu. Urządzenia TENS nadają się do samodzielnego leczenia, co jest szczególnie korzystne w przypadku bólu w dolnej części pleców, ponieważ w tym obszarze trudno jest samodzielnie masować.

Ultradźwięki łagodzące ból krzyża

Dzięki terapii ultradźwiękowej, wibracje o wysokiej częstotliwości masują bolesne miejsca w dolnej części pleców. W tkance wytwarzane jest ciepło, pobudzane jest krążenie krwi i metabolizm. Mięśnie mogą się rozluźnić. Może to pomóc w złagodzeniu bólu krzyża.

Akupunktura i akupresura na ból krzyża

Poprzez odpowiednio zastosowane igły lub nacisk  wywierany na określone punkty spustowe, napięcie w mięśniach pleców może zostać zmniejszone. Akupunkturę i akupresurę można również stosować na obszary poza dolną częścią pleców, które są związane z kręgosłupem lędźwiowym. Aby zabieg był prawidłowo przeprowadzony, należy udać się do specjalisty. 

Terapia zimnem na ból krzyża

Jeśli ból w dolnej części pleców nie jest spowodowany napięciem, ale jest wywoływany przez ostre reakcje zapalne, odpowiednie mogą być zimne okłady, takie jak chłodzące okłady żelowe lub żele przeciwbólowe.
W przypadku stanów zapalnych i kontuzji dolnej części pleców należy skonsultować się z lekarzem. 

Uwaga: W przypadku bólu rozciągającego nerwy, nietrzymania moczu lub stolca, objawów paraliżu lub drętwienia nóg, a także urazów kręgosłupa, trzonów kręgów lub rdzenia kręgowego konieczna jest pomoc medyczna!

Specjaliści medyczni mogą korzystać z technik obrazowania, takich jak prześwietlenia rentgenowskie, rezonans magnetyczny (MRI), tomografia komputerowa (CT) lub testy neurologiczne w celu określenia przewodnictwa nerwów, aby ustalić przyczyny bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Ewentualne uszkodzenie nerwów należy szybko leczyć.

Często zadawane pytania

Co można zrobić z bólem w dolnej części pleców?

Istnieje szereg środków, które można zastosować w celu złagodzenia bólu w okolicy lędźwiowej. W przypadku bólu związanego z napięciem dolnej części pleców może pomóc terapia ciepłem, ćwiczenia, masaż, fizjoterapia, leki przeciwbólowe, ultradźwięki i akupunktura. Terapia zimnem z kolei, może być stosowana w przypadku bólu dolnej części pleców, który jest spowodowany ostrym stanem zapalnym lub urazem. Przed rozpoczęciem terapii poproś lekarza o ustalenie przyczyny bólu kręgosłupa. 

Co pomaga złagodzić ból w dolnej części pleców?

Ulgę w bólu spowodowanym napięciem mięśni w okolicy lędźwiowej zapewni zastosowanie ciepła, za pomocą kompresów rozgrzewających ThermaCare®, sauny lub promieni podczerwonych. Dobrą metodą są również ćwiczenia rozciągające, niektóre techniki masażu, terapia ultradźwiękami, a w ostateczności środki przeciwbólowe. 

Skąd bierze się ból pleców w odcinku lędźwiowym?

Ponad 90% osób dotkniętych bólem pleców cierpi na tzw. ból niespecyficzny, czyli ból, dla którego nie można znaleźć jasnej przyczyny. Najczęstszą przyczyną jest brak ruchu.

Inne przyczyny bólu kręgów lędźwiowych to:

- Lumbago
- Wypadanie dysku
- Fibromialgia
- Choroby reumatyczne
- Zapalenie
- Złamania kręgów
- Powstawanie przerw między kręgami
- Zwężenie kanału kręgowego